Filtracja przemysłowa w procesach mechanicznych – rola systemów odciągowych
W nowoczesnych zakładach przemysłowych, gdzie procesy mechaniczne generują znaczne ilości pyłów, opiłków i aerozoli, wydajna filtracja przemysłowa staje się niezbędnym elementem zapewnienia bezpieczeństwa pracy, ochrony środowiska oraz stabilności produkcji. Systemy odciągowo-filtracyjne są dziś integralną częścią maszyn obróbczych, stanowisk czyszczących i linii technologicznych.
Charakterystyka zanieczyszczeń w procesach mechanicznych
Procesy takie jak szlifowanie, cięcie, frezowanie, obróbka strumieniowo-ścierna czy czyszczenie den opakowań powodują powstawanie różnego rodzaju zanieczyszczeń:
- pyłów mineralnych i metalicznych,
- drobnych cząstek materiałów polimerowych,
- mgieł olejowych i emulsji chłodzących,
- mikrozanieczyszczeń lotnych.
Te cząstki, zawieszone w powietrzu, mogą prowadzić do:
- uszkodzenia podzespołów maszyn (np. łożysk, silników),
- zagrożeń dla zdrowia pracowników (pyły respirabilne, rakotwórcze),
- zanieczyszczenia produktu końcowego (w branży spożywczej lub kosmetycznej).
Rola systemów odciągowo-filtracyjnych
Systemy odciągowe odgrywają kluczową rolę w ochronie procesów i ludzi. Ich zadania to:
- aktywne usuwanie pyłów i mgieł z miejsca ich emisji,
- oczyszczanie powietrza w sposób ciągły, inline, bez przerywania pracy maszyny,
- redukcja stężeń zanieczyszczeń do poziomów zgodnych z normami BHP (np. NDS),
- wydłużenie żywotności maszyn i poprawa ich niezawodności.
Budowa systemu odciągowego – komponenty kluczowe
1. Ssawy przemysłowe i kanały odciągowe
Zaprojektowane indywidualnie dla danego procesu, zapewniają szybkie odprowadzenie zanieczyszczeń z miejsca ich powstawania. Często wyposażone w:
- ruchome ramiona i dysze kierunkowe,
- elementy zabezpieczające przed zapłonem (np. w przypadku pyłów aluminiowych).
2. Filtry kasetowe, workowe i patronowe
W zależności od rodzaju zanieczyszczeń dobiera się odpowiedni typ filtracji:
- filtry workowe (np. klasy G4–F9) – do pyłów ogólnych i zgrubnych,
- filtry patronowe HEPA – do cząstek poniżej 1 µm,
- filtry olejowe i mgiełkowe – do chłodziw i emulsji.
System często zawiera filtrację wielostopniową, gdzie powietrze przechodzi kolejno przez filtry wstępne, dokładne i końcowe.
3. Wentylatory promieniowe i tłumiki
Generują odpowiednie podciśnienie i zapewniają nieprzerwany przepływ powietrza przez instalację. W nowoczesnych układach stosuje się wentylatory:
- energooszczędne (EC lub IE3/IE4),
- z automatyczną regulacją wydajności (falowniki),
- wyposażone w tłumiki akustyczne dla redukcji hałasu.
4. Zbiorniki i układy oczyszczania filtrów
Pył i zanieczyszczenia są gromadzone w odpornych na ścieranie zbiornikach, często z automatycznym strząsaniem lub oczyszczaniem impulsowym, co znacznie wydłuża żywotność filtrów i zapewnia stałą wydajność układu.
Przykładowe zastosowanie – czyszczenie den opakowań
W maszynach automatycznie czyszczących spody opakowań (np. w branży kosmetycznej lub spożywczej), odciąg służy do natychmiastowego usuwania pyłu powstającego podczas mechanicznego ścierania (filc, szczotki, walce). Zanieczyszczenia te są szczególnie niebezpieczne, ponieważ:
- unoszą się długo w powietrzu,
- Å‚atwo osiadajÄ… na gotowym produkcie,
- są trudne do usunięcia tradycyjnymi metodami.
Smart Automation integruje kompaktowe, wysokowydajne systemy odciągowe w swoich urządzeniach czyszczących, stosując filtry o wysokiej klasie separacji i zbiorniki łatwe w opróżnianiu. Dzięki temu zapewniona jest nieprzerwana, higieniczna praca maszyn¹.
Normy i bezpieczeństwo
Systemy filtracyjne muszą spełniać rygorystyczne normy:
- PN-EN 60335-2-69 – bezpieczeństwo użytkowania urządzeń filtracyjnych,
- PN-EN ISO 16890 – klasyfikacja skuteczności filtrów powietrza,
- ATEX – dla systemów odciągających pyły wybuchowe (np. mąka, aluminium),
- RozporzÄ…dzenie Ministra Zdrowia ws. NDS/NDSCh, Dz.U. 2020 poz. 61.
Korzyści wdrożenia systemów odciągowo-filtracyjnych
- ✅ Czystość procesu technologicznego – brak pyłu, poprawa jakości wyrobu
- ✅ Bezpieczeństwo personelu – zgodność z normami sanitarnymi i BHP
- ✅ Bezawaryjna praca urządzeń – mniejsze zużycie mechaniczne, mniej przestojów
- ✅ Zgodność z inspekcjami – Sanepid, PIP, ATEX, IFS
- ✅ Poprawa środowiska pracy – komfort i mniejsze ryzyko zawodowe
Oferta Smart Automation
Smart Automation oferuje projektowanie, wykonanie i integrację systemów odciągowych z maszynami przemysłowymi. Dzięki doświadczeniu w automatyce przemysłowej i konstrukcji maszyn, zapewniamy nie tylko dostawę instalacji, ale także jej uruchomienie, serwis i pełne dopasowanie do istniejących linii technologicznych.
Systemy odciągowo-filtracyjne są nieodzownym elementem nowoczesnych procesów mechanicznych – zwłaszcza tam, gdzie istotne są czystość technologiczna, bezpieczeństwo personelu i jakość finalnego produktu. Ich rola wykracza poza ochronę środowiska pracy – stają się elementem strategii efektywności i konkurencyjności firm produkcyjnych.
Źródła:
- Szymczak M. (2021). Filtracja przemysłowa w środowiskach produkcyjnych – teoria i praktyka. Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Środowiska.
- PN-EN ISO 16890:2017 – Filtry powietrza do ogólnej wentylacji.
- Smart Automation – materiały techniczne i realizacje, 2024.
- PIP – Zagrożenia pyłowe w przemyśle i zasady doboru filtrów przemysłowych, Warszawa, 2022.
Sprawdź nasze social media
Polecamy również
Automatyzacja procesów w zakładach recyklingu – od detekcji do sortowania
W dobie transformacji przemysłowej oraz rosnących wymagań środowiskowych zakłady recyklingowe stają przed koniecznością modernizacji procesów.
Czytaj więcej
Optymalizacja procesów produkcyjnych dzięki zastosowaniu cyfrowego bliźniaka
W poprzednim artykule poświęconym Przemysłowi 4.0 wskazaliśmy na kluczowe technologie napędzające tę rewolucję. Jedną z nich jest koncepcja cyfrowego bliźniaka (Digital Twin) czyli wirtualnego modelu rzeczywistego obiektu, takiego jak maszyna, linia produkcyjna czy nawet cały zakład. W jaki sposób technologia ta rewolucjonizuje optymalizację procesów produkcyjnych?
Czytaj więcej