Filtracja przemysłowa w procesach mechanicznych – rola systemów odciągowych

W nowoczesnych zakładach przemysłowych, gdzie procesy mechaniczne generują znaczne ilości pyłów, opiłków i aerozoli, wydajna filtracja przemysłowa staje się niezbędnym elementem zapewnienia bezpieczeństwa pracy, ochrony środowiska oraz stabilności produkcji. Systemy odciągowo-filtracyjne są dziś integralną częścią maszyn obróbczych, stanowisk czyszczących i linii technologicznych.

Charakterystyka zanieczyszczeń w procesach mechanicznych

Procesy takie jak szlifowanie, cięcie, frezowanie, obróbka strumieniowo-ścierna czy czyszczenie den opakowań powodują powstawanie różnego rodzaju zanieczyszczeń:

• pyłów mineralnych i metalicznych,
  
• drobnych cząstek materiałów polimerowych,
  
• mgieł olejowych i emulsji chłodzących,
  
• mikrozanieczyszczeń lotnych.

Te cząstki, zawieszone w powietrzu, mogą prowadzić do:

• uszkodzenia podzespołów maszyn (np. łożysk, silników),
  
• zagrożeń dla zdrowia pracowników (pyły respirabilne, rakotwórcze),
  
• zanieczyszczenia produktu końcowego (w branży spożywczej lub kosmetycznej).

Rola systemów odciągowo-filtracyjnych

Systemy odciągowe odgrywają kluczową rolę w ochronie procesów i ludzi. Ich zadania to:

• aktywne usuwanie pyłów i mgieł z miejsca ich emisji,
  
• oczyszczanie powietrza w sposób ciągły, inline, bez przerywania pracy maszyny,
  
• redukcja stężeń zanieczyszczeń do poziomów zgodnych z normami BHP (np. NDS),
  
• wydłużenie żywotności maszyn i poprawa ich niezawodności.

Budowa systemu odciągowego – komponenty kluczowe

1. Ssawy przemysłowe i kanały odciągowe

Zaprojektowane indywidualnie dla danego procesu, zapewniają szybkie odprowadzenie zanieczyszczeń z miejsca ich powstawania. Często wyposażone w:

• ruchome ramiona i dysze kierunkowe,
  
• elementy zabezpieczające przed zapłonem (np. w przypadku pyłów aluminiowych).

2. Filtry kasetowe, workowe i patronowe

W zależności od rodzaju zanieczyszczeń dobiera się odpowiedni typ filtracji:

• filtry workowe (np. klasy G4–F9) – do pyłów ogólnych i zgrubnych,
  
• filtry patronowe HEPA – do cząstek poniżej 1 µm,
  
• filtry olejowe i mgiełkowe – do chłodziw i emulsji.

System często zawiera filtrację wielostopniową, gdzie powietrze przechodzi kolejno przez filtry wstępne, dokładne i końcowe.

3. Wentylatory promieniowe i tłumiki

Generują odpowiednie podciśnienie i zapewniają nieprzerwany przepływ powietrza przez instalację. W nowoczesnych układach stosuje się wentylatory:

• energooszczędne (EC lub IE3/IE4),
  
• z automatyczną regulacją wydajności (falowniki),
  
• wyposażone w tłumiki akustyczne dla redukcji hałasu.

4. Zbiorniki i układy oczyszczania filtrów

Pył i zanieczyszczenia są gromadzone w odpornych na ścieranie zbiornikach, często z automatycznym strząsaniem lub oczyszczaniem impulsowym, co znacznie wydłuża żywotność filtrów i zapewnia stałą wydajność układu.

Przykładowe zastosowanie – czyszczenie den opakowań

W maszynach automatycznie czyszczących spody opakowań (np. w branży kosmetycznej lub spożywczej), odciąg służy do natychmiastowego usuwania pyłu powstającego podczas mechanicznego ścierania (filc, szczotki, walce). Zanieczyszczenia te są szczególnie niebezpieczne, ponieważ:

• unoszą się długo w powietrzu,
  
• łatwo osiadają na gotowym produkcie,
  
• są trudne do usunięcia tradycyjnymi metodami.

Smart Automation integruje kompaktowe, wysokowydajne systemy odciągowe w swoich urządzeniach czyszczących, stosując filtry o wysokiej klasie separacji i zbiorniki łatwe w opróżnianiu. Dzięki temu zapewniona jest nieprzerwana, higieniczna praca maszyn¹.

Normy i bezpieczeństwo

Systemy filtracyjne muszą spełniać rygorystyczne normy:

• PN-EN 60335-2-69 – bezpieczeństwo użytkowania urządzeń filtracyjnych,
  
• PN-EN ISO 16890 – klasyfikacja skuteczności filtrów powietrza,
  
• ATEX – dla systemów odciągających pyły wybuchowe (np. mąka, aluminium),
  
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia ws. NDS/NDSCh, Dz.U. 2020 poz. 61.
  

Korzyści wdrożenia systemów odciągowo-filtracyjnych

• ✅ Czystość procesu technologicznego – brak pyłu, poprawa jakości wyrobu
  
• ✅ Bezpieczeństwo personelu – zgodność z normami sanitarnymi i BHP
  
• ✅ Bezawaryjna praca urządzeń – mniejsze zużycie mechaniczne, mniej przestojów
  
• ✅ Zgodność z inspekcjami – Sanepid, PIP, ATEX, IFS
  
• ✅ Poprawa środowiska pracy – komfort i mniejsze ryzyko zawodowe
  

Oferta Smart Automation

Smart Automation oferuje projektowanie, wykonanie i integrację systemów odciągowych z maszynami przemysłowymi. Dzięki doświadczeniu w automatyce przemysłowej i konstrukcji maszyn, zapewniamy nie tylko dostawę instalacji, ale także jej uruchomienie, serwis i pełne dopasowanie do istniejących linii technologicznych.

Systemy odciągowo-filtracyjne są nieodzownym elementem nowoczesnych procesów mechanicznych – zwłaszcza tam, gdzie istotne są czystość technologiczna, bezpieczeństwo personelu i jakość finalnego produktu. Ich rola wykracza poza ochronę środowiska pracy – stają się elementem strategii efektywności i konkurencyjności firm produkcyjnych.

Źródła:

1. Szymczak M. (2021). Filtracja przemysłowa w środowiskach produkcyjnych – teoria i praktyka. Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Środowiska.
2. PN-EN ISO 16890:2017 – Filtry powietrza do ogólnej wentylacji.
3. Smart Automation – materiały techniczne i realizacje, 2024.
4. PIP – Zagrożenia pyłowe w przemyśle i zasady doboru filtrów przemysłowych, Warszawa, 2022.

Sprawdź nasze social media

• FACEBOOK
• LINKEDIN
• INSTAGRAM
• YOUTUBE