Czyszczenie den opakowań jako element systemu zapewnienia jakości i bezpieczeństwa produktu

W produkcji żywności i kosmetyków obowiązują rygorystyczne wymagania dotyczące jakości i higieny. Coraz więcej przedsiębiorstw w branżach FMCG wdraża systemy zarządzania jakością (np. ISO 9001, ISO 22000, IFS, BRC), w których każdy etap produkcji musi być poddany kontroli. W tym kontekście czyszczenie den opakowań nie jest już tylko technicznym detalem, lecz istotnym elementem strategii zapewniania jakości i bezpieczeństwa wyrobu gotowego.

1. Denko opakowania – marginalny detal czy potencjalne źródło zagrożenia?

Dolna część opakowania, choć nie wchodzi w bezpośredni kontakt z produktem, może być nośnikiem cząstek stałych, włókien, pyłów lub mikroorganizmów. Podczas transportu opakowania są magazynowane na paletach, przenoszone na taśmach, gdzie mają kontakt z różnorodnymi powierzchniami. Niewidoczne zanieczyszczenia mogą być rozproszone przez ruch powietrza, wibracje czy operatorów, a w skrajnych przypadkach – przedostawać się do strefy napełniania lub zamykania opakowań¹.

Z perspektywy audytów jakości, brak kontroli nad tą fazą procesu może prowadzić do negatywnej oceny zgodności z normami GHP/GMP lub nawet do wstrzymania dostaw przez odbiorcę końcowego.

2. Czyszczenie den jako element HACCP i systemu jakości

W ramach systemu HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points), producenci są zobowiązani do identyfikacji wszystkich potencjalnych źródeł zagrożeń fizycznych, chemicznych i biologicznych w procesie produkcji. Czyszczenie den opakowań może zostać uznane za punkt kontrolny (CP) lub punkt krytyczny (CCP) – w zależności od charakterystyki linii i przeznaczenia produktu².

Wprowadzenie automatycznego stanowiska czyszczącego pozwala nie tylko na eliminację potencjalnych zanieczyszczeń, ale również na pełną dokumentację i rejestrowanie parametrów procesu, co znacząco wspiera audyty wewnętrzne oraz kontrole zewnętrzne (np. SANEPID, audyty klientów, jednostki certyfikujące).

3. Rozwiązania technologiczne – automatyzacja czyszczenia w praktyce

Nowoczesne stanowiska do czyszczenia den opakowań integrują kilka podsystemów odpowiedzialnych za: transport, ścieranie, odciąg, filtrację oraz sterowanie. Zastosowanie obrotowych walców z materiałem ściernym (np. filc przemysłowy, włókno syntetyczne) pozwala na mechaniczne usunięcie cząstek stałych. Ich żywotność oraz efektywność czyszczenia są zależne od precyzyjnie dobranych parametrów prędkości, nacisku oraz czasu kontaktu³.

Ważną funkcją urządzenia jest system odciągowy, który nie tylko zapewnia czystość stanowiska, ale również ogranicza emisję pyłu w otoczeniu, poprawiając warunki BHP. W standardzie przemysłowym urządzenie powinno posiadać pełną zabudowę z przezroczystymi osłonami, zabezpieczenia elektromagnetyczne drzwi, czujniki pozycji oraz możliwość ręcznej regulacji parametrów pracy.

4. Integracja z systemami MES i SCADA – dane jako przewaga

W kontekście Przemysłu 4.0, automatyczne systemy czyszczenia mogą być wyposażone w interfejsy komunikacyjne umożliwiające integrację z systemami nadzorującymi produkcję (MES) lub systemami wizualizacji i zarządzania (SCADA). Dzięki temu możliwe jest:

• Rejestrowanie historii cykli czyszczenia
  
• Sygnalizacja konieczności serwisu lub wymiany materiałów ściernych
  
• Raportowanie efektywności działania w czasie rzeczywistym
  
• Wczesne wykrywanie nieprawidłowości
  

Takie podejście nie tylko zwiększa kontrolę nad procesem, ale także usprawnia analizę kosztów i umożliwia planowanie konserwacji predykcyjnej.

5. Przykład wdrożenia – oferta Smart Automation

Nasza firma Smart Automation dostarcza dedykowane stanowiska do czyszczenia den opakowań, które z powodzeniem funkcjonują w liniach pakujących producentów żywności, kosmetyków oraz suplementów diety. Urządzenia te oferują:

• modułową budowę ułatwiającą integrację z istniejącym systemem transportowym,
  
• elastyczną regulację ustawień dla różnych typów opakowań (butelki PET, słoiki, puszki),
  
• system filtracyjno-odciągowy z filtrami klasy przemysłowej,
  
• zgodność z normami CE, ISO 13849 oraz wymogami HACCP.
  

Dzięki ścisłej współpracy z klientem, nasza firma dostarcza rozwiązania dostosowane do indywidualnych wymagań, zapewniając jednocześnie wsparcie w zakresie integracji automatyki i dokumentacji jakościowej.

6. Podsumowanie

Czyszczenie den opakowań należy dziś traktować nie jako dodatek, lecz jako strategiczny element systemu jakości. Nowoczesne rozwiązania technologiczne, takie jak automatyczne stanowiska czyszczące, umożliwiają nie tylko eliminację zanieczyszczeń, ale również zapewniają pełną zgodność z obowiązującymi normami i procedurami audytowymi. Wybór rozwiązania, które można zintegrować z systemem informatycznym produkcji, przynosi wymierne korzyści nie tylko w aspekcie higieny, ale także zarządzania danymi i utrzymania ciągłości produkcji.

Przypisy

1. Śmiechowska, M., Dmowski, P. (2015). Wpływ zanieczyszczeń opakowań na bezpieczeństwo produktów spożywczych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, nr 3(100), s. 78–86.
   
2. Gajewska, M., Duda, A. (2019). System HACCP w zakładach przetwórstwa spożywczego – identyfikacja punktów krytycznych w praktyce. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 7(987), s. 45–54.
   
3. Piechowiak, T., Michalski, J. (2020). Automatyzacja procesów czyszczenia w przemyśle spożywczym – przegląd technologii i urządzeń. Inżynieria Maszyn, nr 3, s. 56–65.